Το σύνδρομο της ξηροφθαλμίας

Το σύνδρομο της ξηροφθαλμίας δεν παρατηρείται μόνο σε ανθρώπους που υπεβλήθησαν σε διαθλαστική επέμβαση.

Παρ΄ όλα αυτά όμως αποτελεί την πιο συχνή ενόχληση μετά από διόρθωση της όρασης με lasik. Τα ξηροφθαλμικά συμπτώματα μετά από την επέμβαση εμφανίζονται γιατί κατά τη διάρκεια τις επέμβασης κόβονται τα νεύρα του κερατοειδή και κατά συνέπεια, υπάρχει μια αναμενόμενη μείωση της αισθητικότητας του , κάτι που οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή δακρύων. Tα ξηροφθαλμικά συμπτώματα εξαφανίζονται σταδιακά μέσα σε λίγες εβδομάδες (σπάνια περισσότερο), καθώς επουλώνονται τα κομμένα νεύρα του κερατοειδή.

ΤΑ ΠΙΟ ΣΥΧΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΞΗΡΟΦΘΑΛΜΙΑΣ

1. Ερυθρότητα , υπερβολική υγρασία των ματιών , καύσος , υπερβολική βλέννα .

2. Αίσθημα άμμου ή αίσθηση ότι υπάρχει κάποιο ξένο σώμα μέσα στο μάτι .

3. Θολή όραση που διορθώνεται με τη χρήση τεχνητών δακρύων .

4. Δυσφορία στον καπνό .

Ορισμένοι ασθενείς είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν συμπτώματα ξηροφθαλμίας από άλλους. Γι΄ αυτό το λόγο ο προεγχειρητικός έλεγχος παρέχει τις πληροφορίες που απαιτούνται από τον γιατρό και τον ασθενή έτσι ώστε να εντοπιστούν οι κίνδυνοι και να παρθούν αποφάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Οι προ και μετεγχειρητικές θεραπείες που είναι διαθέσιμες επιτρέπουν στον χειρουργό να ελαχιστοποιήσει τις περιπτώσεις ξηροφθαλμίας μετεγχειρητικά.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΞΗΡΟΦΘΑΛΜΙΑΣ

Γήρανση

Είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου ξηροφθαλμίας . Το σύνδρομο ξηροφθαλμίας επηρεάζει το 75% τον ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών.

Χρήση υπολογιστών

Οι χρήστες ηλεκτρονικών υπολογιστών περνάνε πολλές ώρες μπροστά στην οθόνη ξεχνώντας να ανοιγοκλείσουν τα μάτια τους ώστε να ανανεωθεί το δάκρυ . Ασθένεια

Πολλές ασθένειες μπορούν να έχουν σαν παρενέργεια την ξηροφθαλμία όπως το άσθμα , το σύνδρομο Sjogren , ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος , η ρευματοειδής αρθρίτιδα , ο σακχαρώδης διαβήτης , ανωμαλίες του θυρεοειδή κτλ.

Περιβαλλοντικές συνθήκες

Ο καπνός , οι λάμπες φθορισμού , η ατμοσφαιρική ρύπανση , ο αέρας , οι συσκευές θέρμανσης και κλιματισμού , τα ξηρά κλίματα και η χαμηλή υγρασία μπορούν να συμβάλουν στην εξάτμιση δακρύων . Φάρμακα Αντιβιοτικά , αντικαταθλιπτικά , αντιισταμινικά , κατασταλτικά της όρεξης , β- αναστολείς , φάρμακα ρύθμισης της πίεσης του αίματος , αποσυμφορητικά , διουρητικά , αντισυλληπτικά , ηρεμιστικά , αγγειοσυσταλτικά, αλλά και η φαρμακευτική αγωγή για το έλκος μπορούν να μειώσουν την ικανότητα παραγωγής δακρύων.

Ειδικά για τις γυναίκες οι ορμονικές αλλαγές που επιφέρει η κύηση , η γαλουχία , η λήψη αντισυλληπτικών , η εμμηνόρροια αλλά και η μετά την εμμηνόπαυση περίοδος μπορούν να προκαλέσουν ξηροφθαλμία.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΟΥΝ ΣΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΞΗΡΟΦΘΑΜΙΑΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΕΜΒΑΣΗ LASIK

Τα μεγαλύτερα flap (κρημνοί) στη θεραπεία της υπερμετρωπίας . Οι 9,5mm κρημνοί σε αντίθεση με τους 8,5mm πιστεύεται ότι δημιουργούν ξηροφθαλμία. Μείωση του ρυθμού που ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας . Ο φυσιολογικός ρυθμός όπου ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας είναι κάθε 5 δευτερόλεπτα. Όταν η μείωση της αισθητικότητας του κερατοειδή είναι μονόπλευρη τότε ο ρυθμός που ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας δεν αλλάζει. Όταν όμως υπάρχει μείωση την αισθητικότητας και στα δύο μάτια τότε ο ρυθμός που ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας μειώνεται κατά 30 %. Από τη στιγμή που θα κοπούν νευρά από το κερατοειδή κατά τη διάρκεια της LASIK υπάρχει μία αναμενόμενη μείωση της αισθητηριακής διέγερσης που οδηγεί στη μη κανονική παραγωγή δακρύων καθώς μειώνεται ο ρυθμός που ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας. Οι χρόνιοι χρήστες φακών επαφής έχουν πολύ μικρότερη αισθητικότητα του κερατοειδή από τη κανονική , κάτι που έχει σαν συνέπεια να ανοιγοκλείνουν λιγότερο τα μάτια τους. Δεδομένου ότι τα ανοιγοκλείνουν λιγότερο έχουν και λιγότερη εφύγρανση στο μάτι, όπως και περιορισμένο καθαρισμό των δακρύων λόγω της μειωμένης ενεργητικότητας των βλεφάρων. Αυτό δημιουργεί μια αλλαγή στη σύνθεση δακρύων που οδηγεί σε φλεγμονή και συμβάλλει στο σύνδρομο ξηροφθαλμίας. Τα αντικαταθλιπτικά χάπια μπορούν να προκαλέσουν ξηρότητα σε πολλούς ασθενείς καθώς επίσης και μυδρίαση (διεύρυνση του μεγέθους της κόρης του ματιού. ). Ένας ασθενής μπορεί να υποβληθεί στη διαδικασία LASIK με ένα ορισμένο μέγεθος κόρης και μερικούς μήνες μετά να πάρει αντικαταθλιπτικά χάπια και να έχει παράπονα για έντονο φως, και άλλων συμπτωμάτων που αποδίδονται στη διεύρυνση του μεγέθους της κόρης του.

ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΞΗΡΟΦΘΑΛΜΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ.

Η βασική θεραπεία για την ξηροφθαλμία είναι τα τεχνητά λιπαντικά δάκρυα. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις ξηροφθαλμιας μπορούν να χρησιμοποιηθούν σταθερά ενθέματα κολλαγόνου. Τα σταθερά ενθέματα κολλαγόνου ή και τα μόνιμα βύσματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διατήρηση των δακρύων που παράγονται. Τα στεροειδή και η κυκλοσπορίνη μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν θεραπεία σε ασθενείς που πάσχουν από ξηροφθαλμία που προκλήθηκε λόγω κάποιας αυτοάνοσης ασθένειας όπως κερατοεπιπεφυκίτιδα λόγω συνδρόμου Sjogren, ρευματοειδούς αρθρίτιδας κ.α Αναπλήρωση δακρύων με τεχνητά δάκρυα-λιπαντικά. Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία τεχνητών δακρύων και ο ασθενής μπορεί να δοκιμάσει διάφορα σκευάσματα έτσι ώστε να επιλέξει αυτό που θα του προσφέρει την μεγαλύτερη άνεση και ανακούφιση . Τα τεχνητά δάκρυα μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες : 1. Με συντηρητικά. 2. Χωρίς συντηρητικά Τα συντηρητικά βοηθούν στο να μην αναπτύσσονται βακτήρια. Αν το μπουκάλι με τα τεχνητά δάκρυα έρθει σε επαφή με την επιφάνεια του ματιού καθώς βάζουμε τις σταγόνες, τα βακτήρια του ματιού μπορεί να μεταφερθούν μέσα στο μπουκάλι .Tα συντηρητικά όμως προλαμβάνουν αυτή τη μόλυνση. Από την άλλη τα συντηρητικά μπορεί να προκαλέσουν φαγούρα, αλλεργική αντίδραση ή ακόμη να γίνουν τοξικά για την επιφάνεια του ματιού και να οδηγήσουν σε ερεθισμό και φλεγμονή. Κάποιοι ασθενείς που χρησιμοποιούν πάνω από 4 φόρες τη μέρα τεχνητά δάκρυα ίσως να χρειαστεί να πάρουν προϊόντα χωρίς συντηρητικά . Τα διάφορα είδη τεχνητών λιπαντικών που είναι διαθέσιμα για τη θεραπεία της ξηροφθαλμίας έχουν ποικιλία ιξώδους (πόσο παχύρευστα είναι). Οι ασθενείς με πιο σοβαρά συμπτώματα ξηροφθαλμίας μπορούν να χρησιμοποιούν κατά τη διάρκεια της νύχτας λιπαντικά σε μορφή αλοιφής ή γέλης που θα τους παρέχουν προστασία όλο το βράδυ . Αυτές οι αλοιφές τείνουν να θολώνουν την όραση και για αυτό το λόγο δεν είναι κατάλληλες για τη μέρα. Στεροειδή Τα κορτικοστεροειδή χρησιμοποιούνται μετά από την εγχείρηση LASIK για να μειώσουν τη μετεγχειρητική φλεγμονή και τα συμπτώματα ξηροφθαλμίας που είναι παρόμοια με εκείνα που αντιμετωπίζουν ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα. Διατήρηση των δακρύων με προσωρινά εμφυτεύματα κολλαγόνου ή μόνιμα βύσματα δακρυικών πόρων Οι ασθενείς που δεν βρίσκουν επαρκή ανακούφιση από τα τεχνητά δάκρυα και αποδειγμένα έχουν μείωση της παραγωγικότητας δακρύων μπορούν να αντιμετωπιστούν με την εφαρμογή ενθεμάτων στους δακρυικούς πόρους ή βυσμάτων . Ο ανώτερος και κατώτερος δακρυικός πόρος είναι σημαντικοί στην αποστράγγιση των δακρύων. Τα ενθέματα ή τα βύσματα μπορούν να εισαχθούν για να εμποδίσουν τα δάκρυα που παράγονται φυσικά να χαθούν. Τα απορροφήσιμα ενθέματα κολλαγόνου αποτελούν μια οικονομική λύση. Είναι αποτελεσματικά για 3-5 ημέρες και διαλύονται σε περίπου 7-10 ημέρες. Τα μόνιμα βύσματα δεν διαλύονται . Μπορούν όμως να αφαιρεθούν χειρουργικά εάν προκύψει ανάγκη. Διεγερτικά δακρύων Η χρήση διεγερτικών ουσιών για την αύξηση της έκκρισης του δακρυϊκού αδένα είναι μια άλλη επιλογή θεραπείας για την μέτρια ή σοβαρή ξηροφθαλμία . Μπορούν να χρησιμοποιηθούν τοπικά αλλά και συστηματικά. Για να είναι αποτελεσματικά αυτά τα προϊόντα θα πρέπει να υπάρχει επαρκής και λειτουργικός δακρυικός ιστός. Εμφυτεύματα διαρκούς απελευθέρωσης δακρύων Τα εμφυτεύματα διαρκούς απελευθέρωσης δακρύων μπορούν να μειώσουν τη συχνότητα χρήσης τεχνητών δακρύων . Αυτά τα εμφυτεύματα είναι αρκετά χρήσιμα στη θεραπεία ασθενών με μέτρια ή σοβαρά προβλήματα ξηροφθαλμίας ωστόσο έχουν την τάση να θολώνουν τα μάτια για αρκετές ώρες μετά την εισαγωγή τους . Ορμόνες Η έλλειψη ορμονών ( οιστρογόνων ) έχει σχέση με την ξηροφθαλμία . Τα οιστρογόνα είναι επωφελή στην εμμηνόπαυση και στις μετεμμηνοπαυσιακές ασθενείς με σύνδρομο ξηροφθαλμίας. Η απόφαση για την χρήση οιστρογόνων συστηματικά, πρέπει να παρθεί αφού η ασθενής έχει διαγνωσθεί ότι έχει έλλειψη οιστρογόνων και με τη δέουσα προσοχή για τις πιθανές παρενέργειες. Κυκλοσπορίνη Σε περιπτώσεις όπου ο ασθενής παρουσιάζει συμπτώματα ξηροφθαλμίας πριν από τη LASIK θα χρειαστεί να κάνει μία θεραπεία με κυκλοσπορίνη 0,05% πριν και μετά την εγχείρηση . Πριν την επέμβαση ο ασθενείς πρέπει να λαμβάνει την κυκλοσπορίνη δυο φορές τη μέρα για ένα μήνα και θα αρχίσει την χρήση της ξανά 24 ώρες μετά την επέμβαση LASIK.